සමාජ මාධ්‍ය (Social Media) යනු, 

සමාජ මාධ්‍ය යන්නෙන් අදහස් කරනු ලබන්නේ අන්තර්ජාලය ඔස්සේ මිනිසුන් අතර සන්නිවේදනය, තොරතුරු හුවමාරුව, හා සම්බන්ධතා පවත්වා ගැනීම සඳහා යොදාගන්නා තාක්ෂණික වේදිකා එකතුවකි. මෙහි දී මිනිසුන්ට පණිවිඩ, රූප, වීඩියෝ සහ විවිධ තොරතුරු බෙදා හදා ගැනීමේ හැකියාව සලසන අතර, එය පෞද්ගලික සහ වෘත්තීය සම්බන්ධතා සඳහා ප්‍රයෝජනවත් වේ.

සමාජ මාධ්‍ය තුළ ප්‍රධාන වශයෙන්ම Facebook, Instagram,Twitter,LinkedIn, සහ TikTok වැනි සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා භාවිතා වේ.ලෝකයේ සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා අතර 2024 සැප්තැම්බර් මාසය වන විට වැඩි ම භාවිතයක් සහිත මාධ්‍යයන් පිළිවෙලින් ගත් විට Facebook බිලියන 3.06, YouTube බිලියන 2.70, WhatsApp බිලියන 2.40, Instagram බිලියන 2.35, TikTok බිලියන 1.67 ලෙස සංඛ්‍යා ලේඛන තුළ දැක්වේ.

සමාජ මාධ්‍ය භාවිතයේ හිතකර බලපෑම.

සම්බන්ධතා සහ සන්නිවේදන වැඩිවීම- පවුලේ සාමාජිකයින්, මිතුරන්, සහ වෘත්තීය ජාලයේ පුද්ගලයින් සමඟ සම්බන්ධවීමේ හැකියාව සලසයි.ඕනෑම වෙලාවක, ඕනෑම ස්ථානයක සිට පණිවිඩ, ඇමතුම්, හඬ සහ වීඩියෝ හුවමාරු කළ හැක.

ව්‍යාපාරික ප්‍රවර්ධන සහ ප්‍රචාරණය- කුඩා හා විශාල ව්‍යාපාර සඳහා ප්‍රතිපාදන වැඩිදියුණු කිරීම සහ ඉලක්කගත ප්‍රේක්ෂකයන්ට නිෂ්පාදන හා සේවා ප්‍රචාරය කිරීමට උදව් කරයි.ව්‍යාපාරික නිෂ්පාදන හා සේවා සම්බන්ධ අධ්‍යක්‍ෂණ සහ ප්‍රචාරණ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කළ හැක.

උනන්දුවෙන් ඉගෙනීම සහ ප්‍රවර්ධනය- විවිධ විෂයයන් සම්බන්ධයෙන් අලුත්ම තොරතුරු, පර්යේෂණ, සහ ප්‍රවණතා පිළිබඳ දැනුවත් විය හැක.සමාජ මාධ්‍ය හරහා අධ්‍යාපනික දැනුම බෙදා ගැනීමේ දී නවතම අදහස්, උපකාරකයන්ගෙන් ඉගෙන ගත හැක.

සමාජ ප්‍රචාරණය සහ අවධානය යොමු කිරීම- සමාජ සහ දේශපාලන ප්‍රශ්න, සංවේදී කරුණු, හා අවධානය යොමු කළ යුතු සමාජ කටයුතු පිළිබඳ මිනිසුන් දැනුවත් වීම සමාජ මාධ්‍ය තුළින් සිදු වේ.දැනට පවතින ගැටලු, ජනප්‍රිය විවාද, සහ අවස්ථා පිළිබඳ ව්‍යාප්ත වන දේ දැනුවත් කිරීමේ හැකියාව ඇත.

රැකියා අවස්ථා සහ වෘත්තීය ජාල ගොඩනැගීම- LinkedIn වැනි සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා මගින් වෘත්තීය සම්බන්ධතා වැඩිදියුණු කිරීමට හා රැකියා අවස්ථා සොයා ගැනීමට පහසු වේ.පුද්ගලයින්ගේ කුසලතා හා විශේෂත්වයන් ප්‍රදර්ශනය කිරීමෙන් වෘත්තීය ජීවිතයේ නව අවස්ථා ලබා ගත හැක.

අධ්‍යාපනික සහ තොරතුරුමය ප්‍රවර්ධනය- ඉගෙනුම සහ අධ්‍යාපනික උපකාරකයන් බෙදා ගැනීමට, ගුරුවරුන් සහ ශිෂ්‍යයන් අතර සන්නිවේදනය වැඩිදියුණු කිරීමට වැදගත වේ.අධ්‍යාපනික වැඩසටහන්, පාඨමාලා, සහ විෂය නිර්දේශ සම්බන්ධීකරණය සඳහා සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කළ හැක.

සමාජ මාධ්‍ය හරහා ලබාගත හැකි මෙම වාසි උපරිම ලෙස උපයෝගි කර ගැනීමෙන් පෞද්ගලික සහ වෘත්තීය ජීවිතය වැඩිදියුණු කර ගැනීමට මග පෑදේ.

සමාජ මාධ්‍යයේ අහිතකර බලපෑම.

පෞද්ගලිකත්වය අහිමිවීම- සමාජ මාධ්‍ය මගින් පෞද්ගලික තොරතුරු විවිධ පුද්ගලයින්ට හෝ ආයතනවලට පහසුවෙන්ම හඳුනාගැනීමට හැකි වීම හේතුවෙන් පෞද්ගලිකත්වයට බලපෑම් ඇති වේ.සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවක පළ කළ ඕනෑම තොරතුරු නැවත මකා දැමීමට හැකි වුවත් ස්ථීර ලෙස මකා දැමීමට නොහැකි වීමෙන් අයෙකුගේ ජීවිතයේ පෞද්ගලික අංශ අනවශ්‍ය ලෙස ප්‍රසිද්ධ වේ.

අසත්‍ය පුවත් සහ ව්‍යාජ තොරතුරු ව්‍යාප්තිය- අසත්‍ය පුවත් සහ විවිධ ව්‍යාජ ප්‍රවණතා සමාජ මාධ්‍ය හරහා ඉක්මනින් ව්‍යාප්ත වෙමින් මිනිසුන්ගේ අදහස් දුර්වල කරන හැකිය.අසත්‍ය පුවත් සහ ව්‍යාජ විස්තර හේතුවෙන් අයෙකුගේ තොරතුරු නිවැරදි වුවත් වැරදි වුවත්  විශ්වාසය අහිමි විය හැක.

අන්තර්ජාල අපයෝජනය සහ මනෝවිද්‍යාත්මක බලපෑම්- සමාජ මාධ්‍ය හරහා අකැමැති අකාරයේ විවේචනයන්, අපහසුතාවයන්, සහ අනිසි ප්‍රතිචාර හේතුවෙන් යොවුන් සහ වයස්ගත පුද්ගලයින්ට මනෝවිද්‍යාත්මක බලපෑම් මතු වේ."Cyberbullying"හේතුවෙන් යෞවනයන්ට මනෝවිද්‍යාත්මක පීඩනයන්ට සහ විවේචනයන්ට ලක්වීම සිදු විය හැකිය.

අධි භාවිතය හේතුවෙන් ඇති වන මනස සම්බන්ධ ගැටලු- සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය ඉතාම හානිදායක සහ ඉක්මනින්ම මොළයේ කාර්‍යක්ෂම බව අඩු කරවනවාක් පමණක් නොව, නිසි කාලය මත වැඩි කාලයක් ගත කිරීමෙන් සමාජිකත්ව හා මානසික ශක්තීන් අහිමි වේ.නින්දට සහ හුදෙකලා බවට හුරු වීම හේතුවෙන් මිනිසුන් අතර සබඳතා අඩු වේ.

මනෝවිද්‍යාත්මක හා සමාජමය සන්ධිස්ථානය බවට පත්ව තිබීම-සමාජ මාධ්‍යවල  පමණක් තම සාර්ථකත්වය හෝ ප්‍රසිද්ධිය මැනීමෙන්, පුද්ගලයන්ට සමාජ ව්‍යාකූලතා, ඊර්ෂ්‍යා සහ අසාමාන්‍ය අවදානම් මතු කරයි.ආකර්ශනීය ඡායාරූප, ජීවන රටාවන් සහ සමාජමය ප්‍රතිරූප සාර්ථකතාව විදහා දැක්වීමෙන් ප්‍රතිරූපය සමාජ මාධ්‍ය මඟින් මැන බැලීමක් සිදු විය හැකි ය.

භෞතික සහ මානසික සෞඛ්‍යය බාධාවන්- සමාජ මාධ්‍ය තුළ  කාලය ගත කිරීම නිසා නින්දට බාධා ඇති වන අතර, ඇස් සහ ශරීර සෞඛ්‍යයටත්,මානසික සෞඛ්‍යයටත් දැඩි බලපෑම් ඇති කළ හැක.සමාජ මාධ්‍ය අධික භාවිතය නිසා හුදෙකලා බව, විවේචන දැනගැනීමේ හැකියාව අඩු වීම සහ ප්‍රමාදිතාවයන් ඇති වේ.

සමාජ මාධ්‍ය පාලනයෙන් සහ නිසි සීමාවන් තුළ භාවිතා කිරීමෙන් මෙම අහිතකර බලපෑම් වළක්වා ගත හැකිය.

ඒ අනුව සමාජ මාධ්‍ය යනු සම්බන්ධතා පවත්වාගැනීම සහ විවිධ කරුණු ඉගෙන ගැනීම සඳහා අධුමට්ටමේ ඇති සක්‍රිය වේදිකාවක් වන අතර, එහිදී අපිට අවශ්‍ය පරිදි ඒවා භාවිතා කළ හැකිය.භාවිත කරන ආකාරය අනුව එහි හිතකර සහ අහිතකර බලපෑම් ළඟා කර ගැනීමට හැකියාව පවතියි. 

තිසාරා රාජපක්ෂ.