සත්ත්ව ලෝකයේ බුද්ධිමත්ම සත්ත්වයා එනම්, මනසින් උසස් මිනිස් යන වචනයෙන් බිදී ආ මිනිසා  බව අප කවුරුත්  දන්නා කරුණකි. මානවයා ජීවිතය ගත කිරීම සදහා සොබාදහමට අවනත වෙමින් සොබා දහම තුළ ජීවත්වීමට හැකි අයුරින් සොබාදහම විසින් නිර්මාණය කරන ලද අපූරු සත්ත්වයකි.ඔවුන් ජීවන අරගලයට මුහුණ දීම උදෙසා සෑම විටම උත්සාහ  කරති.

පුද්ගල යහපැවැත්ම සහ බලාපොරොත්තු  ඉටුකර ගැනීම පිනිස තිබෙන මානව අවශ්‍යතා, අත්‍යවශ්‍ය මූලික අවශ්‍යතා වේ. ඒවා කායික, මනෝවිද්‍යාත්මක, සමාජීය සහ චිත්තවේගීය මානයන් රාශියක් ආවරණය කරන ආකාරය අවධාරණය කල හැකිය. මනෝවිද්‍යාව, සෞඛ්‍ය සේවා, අධ්‍යාපනය සහ සමාජ සේවා ඇතුළු විවිධ ක්ෂේත්‍ර සඳහා මෙම අවශ්‍යතා අවබෝධ කර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මානව අවශ්‍යතා පිළිබඳ පුළුල් ගවේෂණයක් ඉදිරිපත්  කරන මාස්ලෝගේ  අවශ්‍යතා පිරමීඩයේ කොටස්  පහකට වර්ග කරමින් එය දක්වාලයි.   එනම් ,කායික, ආරක්ෂාව, ආදරය සහ අයිතිවාසිකම් , ගෞරවය සහ ස්වයං-සත්‍යකරණය වශයෙනි.

• කායික අවශ්‍යතා

මැස්ලෝගේ ධුරාවලියේ පදනම වන්නේ ,කායික අවශ්‍යතායයි. ආහාර, ජලය, නවාතැන්, ඇඳුම් පැළඳුම් සහ නින්ද ඇතුළුව මිනිසාගේ පැවැත්ම සඳහා වඩාත්ම වැදගත්   මූලික අවශ්‍යතා ලෙස හදුනාගත හැකිය. මේවා නොමැති වීම හරහා පුද්ගලයන්ට ඵලදායී ලෙස ක්‍රියා කිරීමට අපහසුය. මන්ද ඔවුන්ට ශාරීරික සෞඛ්‍යය සහ ශක්ති මට්ටම් පවත්වා ගැනීම සඳහා ඒවා අත්‍යවශ්‍ය වේ. නිදසුනක් වශයෙන්, ප්‍රමාණවත්  පෝෂණය, ශාරීරික රෝග සහ සංජානන දුර්වලතා වලට හේතු විය හැකිය .එය ඔවුන්ගේ සමස්ත ජීවන තත්ත්වයටම බලපායි. විශේෂයෙන්ම ගැටුම් හෝ ස්වාභාවික විපත්වලින් පීඩාවට පත් ප්‍රදේශවල පිරිසිදු ජලය සහ ආරක්ෂිත නවාතැන් සඳහා ප්‍රවේශ වීම  එකසේම තීරණාත්මක වේ.දැඩි කම්කටොලු  විද දරා ගනිමින් තම මූලික අවශ්‍යතා  සපුරා ගැනීම උදෙසා මානවයා දැඩි  කැපකිරීම්  රැසක් සිදු කරති.ඔවුන්  එය සිදු කරලනුයේ තම ආත්මාර්තකාමී සුභ සිද්දිය උදෙසා නොව තම පවුලේ අභිවෘද්ධිය උදෙසා ය.

• ආරක්ෂක අවශ්‍යතා

භෞතික විද්‍යාත්මක අවශ්‍යතා සපුරාලීමෙන් පසු, අවධානය ආරක්ෂක අවශ්‍යතා වෙත යොමු වේ. පුද්ගලික ආරක්‍ෂාව, සෞඛ්‍යය සහ මූල්‍ය ස්ථායීතාව ඇතුළුව ශාරීරික සහ චිත්තවේගීය ආරක්‍ෂාව යන දෙකම මේවාට ඇතුළත් වේ. ප්‍රචණ්ඩත්වය, ආර්ථික අස්ථාවරත්වය හෝ සෞඛ්‍ය අර්බුදවලින් පුද්ගලයන්ට සිදුවන  හානිවලින් ආරක්‍ෂාව දැනෙන ස්ථාවර පරිසරයක් අවශ්‍ය වේ. ආරක්ෂිත අවශ්‍යතාවල වැදගත්කම පැහැදිලි වන්නේ මිනිසුන් ස්ථාවර රැකියා, විශ්වාසදායක සෞඛ්‍ය සේවා සහ ආරක්ෂිත අසල්වැසි ප්‍රදේශ පිළිබඳව අවධානය යොමු කරන  ආකාරයෙනි. ආරක්ෂාව නොමැතිකම නිදන්ගත ආතතිය හා කාංසාවට හේතු විය හැකිය. මානසික සෞඛ්‍යයට  අහිතකර ලෙස දැඩිව බලපෑම්  එල්ල කරයි.

• ආදරය සහ අයිතිවාසිකම් අවශ්‍යතා

පුද්ගලයන් ඔවුන්ගේ කායික හා ආරක්ෂක අවශ්‍යතා සපුරාලන විට, සමාජ සම්බන්ධතා වඩ වඩාත් වැදගත් වේ. ආදරය සහ අයිති අවශ්‍යතා අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතා, සෙනෙහස සහ ප්‍රජාව පිළිබඳ හැඟීම සඳහා ඇති ආශාවට සම්බන්ධ වේ. මිනිසුන් සහජයෙන්ම සමාජ සත්ත්වයන් ය.තම ආදරණීය පවුලේ පිරිස, මිතුරන් සහ ආදර හවුල්කරුවන් සමඟ ඇති සබඳතා චිත්තවේගීය යහපැවැත්ම සඳහා වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. සමාජ සම්බන්ධතා ආත්ම අභිමානය සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනැගීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන සහයෝගය හා ආදරය සහ පිළිගැනීම ලබා ගැනීමට හේතු  වේ. ඊට පටහැනිව, සමාජ හුදකලාව ,තනිකම සහ මානසික අවපීඩනය වැනි හැඟීම් ඇති කළ හැකිය.මේ මගින් සමාජ සම්බන්ධතාවල වැදගත්කම ඉස්මතු කරයි.

• ගෞරවනීය අවශ්‍යතා

සෑම පුද්ගලයෙක්ම සමාජය තුළ තමාට හිමි ගෞරවයක් පිළිබඳව දැඩි සැලකිලිමත්භාවයක් ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරයි .එය ළමා ,වැඩිහිටි  යන තරාතිරමකින් තොරව බලාපොරොත්තු වන්නකි. ආදරය සහ අයිතිවාසිකම යන පදනම මත ගොඩනැඟීම, ගෞරවය අවශ්‍යතාවලට ආත්ම අභිමානය සහ අන් අයගෙන් පිළිගැනීමට ඇති ආශාව ඇතුළත් වේ. මෙම ප්‍රවර්ගයට ජයග්‍රහණ, ආත්ම-වටිනාකම සහ ගෞරවය යන හැඟීම් ඇතුළත් වේ. පුද්ගලයන් වෘත්තීය සාර්ථකත්වය, අධ්‍යාපනික ප්‍රගතිය හෝ පුද්ගල සංවර්ධනය වැනි ඔවුන්ගේ අනන්‍යතා හැඟීමට දායක වන ජයග්‍රහණ සඳහා උවමනාවකින් යුතුව උත්සාහ කරන ආකාරය  දක්නට ලැබෙන්නකි. පුද්ගලික අරමුණු, සමාජ වලංගුකරණය සහ වෘත්තීය පිළිගැනීම ඇතුළු විවිධ ක්‍රම මගින් තම අවශ්‍යතා සපුරා ගත හැකිය. මෙම අවශ්‍යතා සපුරා නොමැති විට, පුද්ගලයන්ට පහත්කම, අඩු ආත්ම විශ්වාසය සහ අභිප්‍රේරණය නොමැතිකම වැනි හැඟීම් අත්විඳිය හැකිය.

• ස්වයං- සක්‍යතා  අවශ්‍යතා

මැස්ලෝගේ ධුරාවලියේ උච්චතම අවස්ථාව වන්නේ කෙනෙකුගේ පූර්ණ විභවය සහ පුද්ගල වර්ධනය සාක්ෂාත් කර ගැනීමට අදාළ වන ස්වයං-සාක්‍යතා අවශ්‍යතාව වේ. නිර්මාණාත්මක ප්‍රකාශනය, ඉගෙනීම හෝ අධ්‍යාත්මික ගවේෂණය හරහා අර්ථවත් සහ ඉටුවන ඉලක්ක හඹා යෑම මෙයට ඇතුළත් වේ. ස්වයං-සත්‍යකරණය අතිශයින් පුද්ගලවාදී ය. ඉටුවීම යනු කුමක්ද යන්න මිනිසුන් අතර පුළුල් ලෙස වෙනස් අදහස්  පවතී. සමහරුන්ට එය තම ජීවිතේ ලැබෙන කලාත්මක ජයග්‍රහණයක් විය හැකිය.සෙසු පිරිසට, එය සමාජ ක්‍රියාකාරීත්වය හෝ බුද්ධිමය ලුහුබැඳීම් ඇතුළත් විය හැකිය. ස්වයං- සක්‍යතා  සාක්ෂාත් කර ගැනීම අරමුණු කර ගනිමින් ඒ පිළිබඳ හැඟීමක් සහ සමස්ත ජීවිත තෘප්තියට මඟ පාදා ගනියි.

මාස්ලෝගේ න්‍යායෙන් ඔබ්බට,මානව අවශ්‍යතා පිළිබඳ වෙනත් න්‍යායන්.

මැස්ලෝගේ ධුරාවලිය පුළුල් ලෙස පිළිගත් ආකෘතියක් වන අතර, අනෙකුත් න්‍යායන් ද මානව අවශ්‍යතා අවබෝධ කර ගැනීමට දායක වේ. උදාහරණයක් ලෙස, Clayton Alderfer විසින් වර්ධනය කරන ලද ERG න්‍යාය, Maslow ගේ මට්ටම් පහ කාණ්ඩ තුනකට වර්ග කරයි.එය පැවැත්ම, සම්බන්ධතාවය සහ වර්ධනය වශයෙනි.මෙම ආකෘතිය අවධාරණය කරන්නේ, රේඛීය ප්‍රගමනයකට වඩා අවශ්‍යතා එකවර ලුහුබැඳිය හැකි බවයි.

තවත් වැදගත් රාමුවක් වන්නේ ස්වයං නිර්ණය න්‍යාය (SDT) වන අතර එය ආවේණික අභිප්‍රේරණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන අතර මූලික මනෝවිද්‍යාත්මක අවශ්‍යතා තුනක් හඳුනා ගනියි.එනම්,ස්වයං පාලනය, නිපුණතාවය සහ සම්බන්ධකම යි. SDT ට අනුව, ප්‍රශස්ත ක්‍රියාකාරිත්වය සහ යහපැවැත්ම සඳහා මෙම අවශ්‍යතා සපුරාලීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ස්වයං පාලනයක් යනු, ස්වයං මෙහෙයවීම සහ පුද්ගලික නියෝජිතායතනයේ අවශ්‍යතාවයයි. නිපුණතාවය යනු, කෙනෙකුගේ ක්‍රියාකාරකම්වල ඵලදායි හැඟීමට සම්බන්ධ වීමයි. සහසම්බන්ධතාවය යනු, අන් අය සමඟ අර්ථවත් සම්බන්ධතා ඇති කර ගැනීමයි.

සන්දර්භය සහ සංස්කෘතියේ භූමිකාව

මිනිස් අවශ්‍යතා හුදෙකලාව අත්විඳින්නේ නැත.ඒවා සංස්කෘතික, සමාජීය සහ සන්දර්භීය සාධක මගින් බලපායි. විවිධ සංස්කෘතීන් අනෙක් ඒවාට වඩා යම් අවශ්‍යතාවලට ප්‍රමුඛත්වය දිය හැකිය. නිදසුනක් වශයෙන්, සාමූහිකවාදී සමාජයන් අයත් වීම සහ ප්‍රජාව කෙරෙහි දැඩි අවධානයක් යොමු කළ හැකි අතර පුද්ගලවාදී සංස්කෘතීන් ස්වයං පාලනයට සහ පුද්ගලික ජයග්‍රහණවලට ප්‍රමුඛත්වය දිය හැකිය. මීට අමතරව, සමාජ ආර්ථික තත්ත්වය මෙම අවශ්‍යතා සපුරාලීමට ප්‍රවේශ වීමට බෙහෙවින් බලපෑ හැකිය. ධනය, අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍ය සේවයේ විෂමතා සැලකිය යුතු බාධාවක් ඇති කරලයි.මේ සෑම පුද්ගල අවශ්‍යතාවක්ම මිනිසාගේ පැවැත්ම රදා පවත්වා ගැනීමට ඉතා වැදගත්  වේ.

තමාලී පතිරාජ .