Ho Chi Minh City හි චීන-වියට්නාම පවුලක උපත ලද Truong My Lan, ඇගේ මව සමඟ විලවුන් අලෙවි කරන වෙළඳ සැල්වල වෙළෙන්දෙකු විය. 1986 දී කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දීමෙන් පසු ඇය ඉඩම් සහ දේපළ මිලදී ගැනීම ආරම්භ කළාය.

Truong My Lan, වියට්නාමයේ ඉතා පිරිසිදු දේපල අධිපතිවරියක් වන අතර, සයිගොන් කොමර්ෂල් බැංකුව (SCB) රහසිගතව පාලනය කරමින්, වසර 10කට වැඩි කාලයක් හෝ විශාල වංචාකාරී ක්‍රියාකාරකම් සිදු කළාය. ඇය මෙහිදී ෂෙල් සමාගම් ජාලයක් භාවිතා කර, ඩොලර් බිලියන 44ක් සම්පාදනය කළ අතර, මේවායේ බිලියන 27ක් වංචාකාරීව භාවිතා කර ඇති බව සොයා ගනී. අප්‍රේල් මාසයේදී ඇය වරදකරු වී සිරදඬුවම් නියම කරන විට, ඇය ප්‍රසිද්ධ දේපළ වෙළඳාම් සමාගමක් වන Van Thinh Phat Group හි සභාපතිනිය විය.ඇය විසින් සිදු කළ මූල්‍ය අපරාධ සඳහා ඇයට මරණ දඬුවම නියම කරන ලදී. එය ඉතා අභීත තීරණයක් වන අතර, වියට්නාමයේ මරණ දඬුවමට පත් වූ කාන්තාවන් අතර එකක් විශාලතම මූල්‍ය වංචාවක් සම්බන්ධයෙන් පටන් ගත් එකක් ලෙස සලකනු ලැබේ. නමුත් ඇයට පසුගිය අභියාචනයේදී පවසා ඇති පරිදි, ඇය ආපසු ගෙවීමට පටන් ගත් මුදල් 75%ක් ආපසු ගෙවීමේදී, ඇයට මරණ දඬුවම අඩු කර ජීවිතාන්ත සිර දඬුවමකට පරිවර්තනය විය හැකි බවයි. 

වියට්නාම නීතිය අනුව, මූල්‍ය වංචා සම්බන්ධයෙන් මරණ දඬුවම නියම කිරීම අතිශයින්ම සාමාන්‍ය වේ. Truong My Lan විසින් සිය වංචාව සිදු කිරීමට පසුපස ඇති ශෙල් සමාගම් ජාලය තුළ සීඝ්‍ර සහ විශාල මූල්‍ය ගනුදෙනු ක්‍රියාත්මක විය.

වියෙට්නාමයේ මරණ දඬුවම් රාජ්‍ය රහසක් ලෙස සලකයි. විවිධ මානව හිමිකම් කණ්ඩායම් අනුව, වියට්නාමය ලොව වැඩිම මරණ දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කරන රටවල් අතරින් එකක් ලෙස සැලකේ. නඩු විභාගය තුළ, ඇගේ නීතීඥයන් කියා සිටියේ මී ලෑන්ට මූල්‍ය අරමුදල් සොයා ගන්නා කාලයක් අවශ්‍ය බවයි.ඇයගේ වත්කම් විකිණීමට ඇති කාලය සහ සංකීර්ණත්වය ආපසු ගෙවීමේ කාලය ඔවුන්ට  බාධා කරන්නට විය. මෙම නඩුව සහ ඒ ආශ්‍රිතව සිදු වූ මරණ දඬුවම්, 2016 සිට ක්‍රියාත්මක "දැවෙන ගිනි උදුන" (Burning Furnace) ලෙස හැඳින්වෙන දූෂණ විරෝධී ව්‍යාපාරයේ නව නිදසුනක් විය. Saigon Commercial Bank (SCB) හරහා ඇය ආරක්ෂිත ගනුදෙනු සම්බන්ධයෙන් රටේ විශාල මූල්‍ය අර්බුදයක් ඇති කළේය.

Truong My Lan හි මූල්‍ය ගැටලුවලින් හා දේපල වලින් ඉතා මහන්සියෙන් මුදල් රැස් කිරීමට කටයුතු කරන නමුත් මේවායේ බොහෝ දේපලක් විකුණුම් කිරීමේදී බොහෝ කාලයක් යන අතර, කීපයක් පමණක් ව්‍යාපාරික හෝ ගනුදෙනුකරුවන්ට ගෙන්විය හැකි බවයි. නමුත්, මෙහිදී ප්‍රධාන අභියෝගය, ඇයගේ මූල්‍ය ගෙවීම් සඳහා අවශ්‍ය ඩොලර් බිලියන 9 සොයා ගැනීමේ දැක්මයි. Truong My Lan ගේ නීතීඥයින් පැවසුවේ ඇය අවශ්‍ය ඩොලර් බිලියන 9 සොයා ගැනීමට හැකි තරම් වේගයෙන් කටයුතු කරන බවයි. සමහරක් හෝ චි මිං නගරයේ ඇති සුඛෝපභෝගී දේපළ වන අතර ඒවා න්‍යායාත්මකව ඉතා ඉක්මනින් විකුණා දැමිය හැකිය නමුත් ඇගේ වත්කම් මුදල් ඉපයීම දුෂ්කර වී ඇත. 

 අධිකරණය කියා සිටියේ Truong My Lan ගේ මරණ දඬුවම අඩු කිරීමට කිසිදු පදනමක් නොමැති බවයි. කෙසේ වෙතත්, ඇය වංචා කළ ඩොලර් බිලියන 12න් හතරෙන් තුනක්, ඩොලර් බිලියන 9ක් ආපසු ලබා දෙන්නේ නම්, ඇයට තවමත් මරණ දඬුවම වළක්වා ගත හැකිය. එය ඇයගේ අවසන් අභියාචනය නොවන අතර ඇයට තවමත් සමාව ඉල්ලා ජනාධිපතිවරයාට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළ හැකිය. ඉතිරි විත්තිකරුවන් 85 දෙනාම වරදකරුවන් විය. සිව් දෙනෙකුට ජීවිතාන්තය දක්වා සිරදඬුවම් නියම වූ අතර ඉතිරි අයට - Truong My Lan ගේ ස්වාමිපුරුෂයා සහ ලේලිය ඇතුළුව - වසර 20 සිට අවුරුදු 3 දක්වා සිර දඬුවම් නියම විය.

ඇගේ නඩු විභාගය අතරතුර Truong My Lan සමහර විට නොසැලකිලිමත් වූ නමුත් දඬුවමට එරෙහිව ඇයගේ අභියාචනය සඳහා වූ මෑත නඩු විභාගයේදී ඇය වඩාත් කණගාටු විය. තමා ලැජ්ජාවට පත්වන බවත්, තමාගේ එකම සිතුවිල්ල තමා ගත් දේ ආපසු ගෙවීම බවත් ඇය. 

මේ වන විටත් ඇයට අයත් දේපලවල බහුතරයක්, වියට්නාම බලධාරීන් විසින් ආණ්ඩුවේ පාලනයට ගෙන ඇති බව සඳහන් වේ.මෙම නඩුවේ තොරතුරු වියට්නාම ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණයේ, දූෂණ කළමනාකරණයේ, සහ රාජ්‍ය මූල්‍ය විශේෂිත අධිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වයේ විශාල ඉගැන්වීමක් ලෙසයි.

මංජුලා දිසානායක.