ගාසා තීරයට සාමය උදාකරන සටන් විරාමය පසු ගිය ඉරිදා දිනයේ ආරම්භ විය. ඒ මාස 15ක් පුරා පැවති ගාසා - ඊශ්‍රායල් යුද්ධයට නිමාවක් සනිටුහන් කරමිනි. මෙම සටන් විරාමය සති 6ක කාලයක් එනම් දින 42ක කාලයක් පැවතීමට නියමිත ය. අමෙරිකාව, කටාර් රාජ්‍යය සහ ඊජිප්තුවේ මැදිහත්කාරිත්වයෙන් යුක්තව මෙම සටන්විරාම සාකච්ඡා කිරීම් සිදු කෙරුණු අතර දෝහාහි පැවති සාකච්ඡාවල අවසන් ප්‍රතිඵලය ලෙස ඊශ්‍රායල හා හමාස් අතර තාවකාලික සටන් විරාමයකට ප්‍රවේශය හිමි විය.

මෙම සටන්විරාම කාලය අදියර තුනකින් ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිත ව ඇති අතර සාර්ථකව ඉටු කරන එක් එක් පියවර අනුව අනෙක් පියවරයන් වෙත ගමන් කිරීමට නියමිත වේ. පළමු පියවරේ දී හමාස් භාරයේ සිටින ඊශ්‍රායල් දරුවන්, කාන්තාවන් හා වයස අවුරුදු 50 ඉක්ම වූ පිරිමි පුද්ගලයන් ඇතුළු 33කු නිදහස් කිරීමට නියමිත වේ. මෙම පිරිස අතරට ඇමරිකානුවන් 2කු හා සිරකරුවන් ලෙස සිටින ඊශ්‍රායල් හමුදා සෙබළියන් 6දෙනා අතරින් 3කු ද ඇතුළත් වේ. හමාස් විසින් නිදස් කරනු ලබන එක් කාන්තා සොල්දාදුවකුට පලස්තීන සිරකරුවන් 50කු ද එක් ඊශ්‍රයල් සිවිල් සිරකරුවකු සඳහා පලස්තීනුවන් 30කු ද නිදහස් කිරීමට නියමිත ය. එමෙන් ම ගාසාහි ඊශ්‍රායලය විසින් රඳවා ගෙන සිටින අවුරුදු 19ට අඩු කාන්තාවන් හා ළමුන් නිදහස් කිරීමත්, නිරායුධ පලස්තීනුවන්ට ආපසු ගාසා තීරයේ උතුරට යාමට ඉඩ දීමත්, දිනකට ට්‍රක් රථ 600ක් දක්වා වූ ආධාර ලබා දීමත් අවස්ථාව සලසා දීම මෙම අදියරයට ඇතුළත් වේ.

පළමු අදියරයේ කොන්දේසි සියල්ල සපුරා ඇත්නම් පමණක් දෙවන අදියරය ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිත අතර එහි දී ඊශ්‍රායල බන්ධනාගාර තුළ සිටින තවත් පලස්තීනුවන් නිදහස් කර ගැනීමට නම් හමාස් භාරයේ සිටින ඉතිරි සියලු ම පිරිමි සිරකරුවන් නිදහස් කළ යුතු වේ. එසේ ම මෙම දෙවන අදියරය තුළ දී පිලඩෙල්ෆියා කොරිඩෝව ඇතුළු ගාසා තීරයෙන් ඊශ්‍රයල සොල්දාදුවන් සම්පූර්ණයෙන් ම ඉවත් කිරීම ද ආරම්භ කරනු ඇති.

තුන්වන අදියරය තුළ දී ජාත්‍යන්තර අධීක්ෂණය යටතේ වසර 3-5 අතර කාලය තුළ දී ගාසා තීරයේ ප්‍රතිසංස්කරණ සැලැස්මක් ක්‍රියාත්මක කිරීම කෙරෙහි ද, මිය ගිය සිරකරුවන්ගේ සිරුරු භාර දීමට ද නියමිත වේ. අගමැති බෙන්ජමින් නෙත්‍යාහු ප්‍රකාශ කර සිටියේ ගිවිසුමේ අවසන් තොරතුරු තවදුරටත් සකස් වෙමින් පවතින නිසා එය අවසන් කිරීමෙන් පසු නිල ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරන බවයි.

2023 වසරේ ඔක්තෝම්බර් 7 වන දා හමාස් සංවිධානය ඊශ්‍රායලයට ඇතුළ් වී දැවැන්ත ප්‍රහාරයක් එල්ල කරනු ලදි. එම ප්‍රහාරයෙන් ඊශ්‍රායල් ජාතිකයින් 1200ක් පමණ දෙනෙකුට සිය ජීවිත අහිමි විය. එමෙන් ම විශාල සංඛ්‍යාවකට තුවාල සිදු විය. මෙම ප්‍රහාරයෙන් පමණක් නොසෑහුණු ඔවුන් ඊශ්‍රායල් වැසියන් ඇතුළුව විදේශ ජාතිකයන් 251කු ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ලෙස ගාසා තීරයට රැගෙන යන ලදි. ගාසා තීරය යනු වර්ග කිලෝමීටර 365ක් පමණ විශාලත්වයෙන් යුක්ත වූ භූමි ප්‍රදේශයක් වන අතර කිලෝමීරට 40ක් දික් වූත් කිලෝමීටර 6-12 පමණ පළල වූත් පටු තීරයකි. මිලියන 2ක පමණ ජනගහනයක් මෙම ප්‍රදේශය තුළ ජීවත් වේ. ඊශ්‍රායලය යනු මධ්‍යධරණී මුහුදේ පිහිටි කුඩාවූත් පටුවූත් අර්ධ ශුෂ්ක රටකි. ඊශ්‍රායලය සැතපුම් 290ක දිගින් ද, (කිලෝමීටර් 470ක්) සහ පළලින් සැතපුම් 85ක් (කිලෝමීටර් 135ක්) පමණ යුක්ත වේ. 

කෙසේවෙතත් ඊශ්‍රායලය විසින් මෙම ප්‍රහාරයට ප්‍රති ප්‍රහාර එල්ල කළ අතර මේ වන විට සිදු කර ඇති ප්‍රහාර ගණනය කරන විට ටොන් 85 000ක පමණ බෝම්බ සංඛ්‍යාවක් ගාසාවට එල්ල කර තිබේ. එමෙන් ම ගාසාවේ 50000ක පමණ පිරිසකට මෙම යුධ සංග්‍රාමය නිසාවෙන් සිය ජීවිත අහිමි වූ අතර ඉන් බහුතර වී ඇත්තේ ළමුන් ය.

ජනවාරි 19 වන දින හමාස් විසින් ඊශ්‍රායල ප්‍රාණ ඇපකරුවන් තිදෙනෙකු නිදහස් කළ අතර ඊශ්‍රායලය විසින් පලස්තීන සිරකරුවන් 90 දෙනෙකු මුදා හැරියේය. එමෙන් ම පලස්තීනුවන්ට සිය ගම්බිම් කරා නැවත ගමන් කිරීමට ද,  සහන ට්‍රක් රථ මගින් අවශ්‍ය ආධාර ලබාදීම ද සිදු කරන ලදි. ගාසා තීරයේ විවිධ ස්ථානවල සැඟවී සිටිමින් යුධ කළ හමාස් සටන්කාමීන්ට ජනතාව ඔල්වරසන් ලබා දුන්හ.

පලස්තීන සිරකරුවන් රැගත් බස් රථ බටහිර ඉවුරේ රමල්ලා වෙත පැමිණීය අතර ඔවුන් පිළිගැනීමට දහස් සංඛ්‍යාත ජනතාවක් රැස්ව සිටියහ. එමෙන් ම ඔවුන් සඳහා මල්වෙඩි සංදර්ශන ද පවත්වා තිබේ. හමාස් සංවිධානයට අනුව ඊශ්‍රායල සිර කඳවුරුවලින් නිදහස් වූවන් අතර කාන්තාවන් 69කු සහ නව යොවුන් වියේ පිරිමි ළමයින් 21කු ඇතුළත් වේ.

මෙහි දී හමාස් ග්‍රහණයෙන් නිදහස ලැබූ Romi Gonen, Doron Steinbrecher සහ Emily Damari යන අය ඔවුන්ගේ පවුල සමඟ නැවත එක් වී ඇති අතර ඔවුන් යහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයෙන් පසුවන බව පෙන්වන වීඩියෝවක් නිකුත් කර ඇති බව ඊශ්‍රායල හමුදාව ප්‍රකාශ කර තිබිණ. පැහැරගත් දිනයේ වෙඩි වැදී ඇඟිලි දෙකක් අහිමි වූ Emily Damari වෙළුම් පටියක් දැමූ අතක් ඔසවාගෙන සිනා සෙමින් සිය මව වැළඳ ගෙන තිබුණි.

අද වන විට මෙම සටන් විරාමයේ නවත ම තත්ත්වය පිළිබඳ සැලකීමේ දී පලස්තීන සිරකරුවන් 200 දෙනෙකු නිදහස සිදු වී ඇති අතර හමාස් ප්‍රාණ ඇපයේ සිටි ඊශ්‍රායල කාන්තා සොල්දාදුවන් හතර දෙනෙකු නිදහස් කර ඇත. Karina Ariev, Daniella Gilboa, Naama Levy සහ Liri Albag යන මෙම සෙබලියන් සියල්ලෝ ම වයස අවුරුදු 19 සහ 20 අතර වන අය වන අතර ගාසා නගරයේ රතු කුරුස සංවිධානය වෙත ඔවුන් මුදා හැර තිබිණ.

ඒ කෙසේ වෙතත් සෙනසුරාදා මුදා හැරීමට කාන්තා සිවිල් ප්‍රාණ ඇපකරුවෙකු වූ ආර්බෙල් යෙහුඩ් ඇතුළත් කර නොතිබීම සහ උතුරු ගාසා තීරයේ අවතැන් වූ පලස්තීනුවන් නැවත පැමිණීම සැලසුම් කිරීම ප්‍රමාද කිරීම හේතුවෙන් හමාස් විසින් සටන් විරාම කොන්දේසි කඩ කළ බවට ඊශ්‍රායලය චෝදනා කර තිබුණි. එම ප්‍රාණ ඇපකරු ලබන සති අන්තයේ නිදහස් කරන බව හමාස් සංවිධානය ප්‍රකාශ කර තිබුණි. නමුත් ඒ සම්බන්ධව කිසිදු විස්තරයක් ඔවුන් ලබා දී නැත. එම වියවුල මධ්‍යයෙත් ඊශ්‍රායලය පලස්තීන සිරකරුවන් නිදහස් කළේය. ඔවුන් අතර 70 දෙනෙකු ඔවුන්ගේ වැරදිවල බරපතලකම හේතුවෙන් වහා ම ඊජිප්තුව හරහා අසල්වැසි රටවලට පිටුවහල් කරන ලද බව ද ප්‍රධාන පෙළේ පුවත් වාර්තා කර තිබුණි. සිරකරුවන්ගෙන් සමහරක් ගාසා තීරයට මාරු කරනු ලබන අතර අනෙක් පිරිස බටහිර ඉවුරේ සහ නැගෙනහිර ජෙරුසලමේ පිහිටි ඔවුන්ගේ නිවෙස් වෙත ආපසු යාමට අවසර ලබා දී ඇත.

සැකසුම හා සංස්කරණය - ප්‍රසිලා සඳරුවනි